We leven in een tijd van onrust. Dat zorgt voor het weglekken van heel veel energie. 
Lees de kranten erop na, volg het nieuws, kijk om je heen of misschien wel naar jezelf, en je begrijpt vast wat ik bedoel. Banen staan op de tocht, bedrijven vallen om, hele continenten staan in vuur en vlam, relaties vallen uit elkaar, dierbaren worden ziek. Enkele voorbeelden die illustreren dat schijnbare zekerheden in zowel werk als privé onder druk staan met bijbehorende spanningen.
Tegenslagen trekken een grote wissel op ons incasseringsvermogen. Dat vraagt ons helder te kijken naar wat er is zonder dat belemmerende gedachten ons en anderen verlammen. Allerlei gedachten en overtuigingen liggen op de loer, die de pijn en het lijden alleen maar erger maken.‘Ik ben niet goed genoeg’, ‘Mij wordt onrecht aangedaan’, Ik word niet gezien, erkend, gewaardeerd.’ Ook op organisatie- en maatschappelijk niveau zijn er allerlei belemmerende overtuigingen, zoals: ‘Zij begrijpen ons niet’, ‘Wij zijn geen team’, ‘Wij kunnen toch niet veranderen‘, ‘ Wij zijn beter dan zij’, ‘Zij profiteren van ons’. Als wij in deze belemmerende overtuigingen blijven hangen, dan kan dit uiteindelijk leiden tot persoonlijke depressies, uiteenvallende organisaties en een onverdraagzame maatschappij.
Vrijheid vraagt om het loslaten van de weerstand tegen de ervaring die er in het NU is. Als je de activiteit van het denken nauwlettend observeert zul je merken dat het vaak gericht is op een denkbeeldige toekomst waarin je hoopt meer rust, vervulling, geluk of gewin te ervaren. Dit leidt tot controlezucht en mentaal verzet tegen de ervaring van het huidige moment. Dit is een bekend gegeven dat met name in literatuur rond persoonlijke ontwikkeling uitvoerig wordt beschreven (Tolle, 2003) (Zuydam, 2011). Maar ook trajecten die zich richten op organisatie- en maatschappelijke ontwikkeling vallen nog te vaak in dezelfde valkuilen:
Teveel focus op wat er (ogenschijnlijk) ontbreekt in plaats van op wat er is en versterkt kan worden
Het blind staren op het bereiken van een doel, zonder te beseffen dat het pad ernaar toe en het telkens weer nieuwe vertrekpunt – het Nu – minstens zo belangrijk is.
Startpunt voor groei en vrijheid is het helder kijken naar wat er is. Vaak raken wij verstrikt in verhalen van vroeger of juist in droombeelden die zover weg zijn of lijken, dat wij vergeten dat de sleutel van de deur naar vrijheid er nu al is. Als je gedachte zegt dat je niet genoeg bent, omdat je door eerdere ervaringen zo geprogrammeerd bent of als je continu afgeleid wordt door dromen, zodat je de neiging hebt te gaan luchtfietsen, dan wordt het tijd de rust en stilte op te zoeken om waar te nemen wat er is en welke gedachten en overtuigingen de onrust veroorzaken. Wederom kun je deze les ook naar het organisatieniveau trekken. Is het niet zo dat een organisatie nog vaak pas bij weerstand (economisch ontij, klant- en/of medewerkers-ontevredenheid) in actie komt, dan oppervlakteproblemen analyseert op basis van vastgeroeste veronderstellingen om vervolgens met korte termijnoplossingen te komen in plaats van met duurzame verbeteringen. Gevolg is dat er herhaaldelijk rituelen worden opgevoerd zonder de essentie aan te pakken (Oei, 2010) .
Succesvolle verandering vraagt om het kijken van binnen naar buiten. Te vaak wordt er in verandertrajecten voornamelijk vanuit het gedragsperspectief (buitenkant) gekeken naar individuen en organisaties, terwijl het essentieel is ook weet te hebben van de aanwezige en gewenste individuele en collectieve waarden (binnenkant). De waarden van medewerkers worden veelal genegeerd en daardoor is het voor de medewerkers moeilijk om zich te verbinden aan de “gedicteerde” waarden en het bijbehorende gedrag dat de organisatie voor ogen heeft (Dubois, 2011).
Het is puur een kwestie van perspectief. Wat is er op de voorgrond, en wat op de achtergrond? Het gaat daarbij niet om het aanleren van de zoveelste nieuwe methode of techniek. Het draait veel meer om Inzicht; het werkelijk doorgronden van de mechanismen en patronen. Helder zien wat er Nu is. Leer van het verleden, maar laat je niet leven door het verleden. Sta open voor de toekomst, maar laat je niet hypnotiseren door droombeelden.
Wanneer patronen helder worden doorzien, is onze aandacht weer vrij voor het huidige moment en voor groei en ontwikkeling. Hoewel er geen vast recept voor het ‘hoe’ is, wil ik je hierbij wel een aantal handvatten (deels gebaseerd op The Work van Byron Katie) aanreiken:
- Kijk helder en maak een onderscheid tussen feiten en veronderstellingen
- Onderzoek veronderstellingen en bevraag of deze echt waar zijn.
- Wat gebeurt er als je die veronderstelling hebt?
- Hoe zou het eruit zien als de veronderstelling er niet zou zijn?
- Wat kun je NU besluiten om te doen?
Kortom, helder kijken vanuit het Nu leidt onmiddellijk tot een radicale verschuiving van perspectief: van onrust naar rust, van verwarring naar helderheid, van illusie naar werkelijkheid.
Wil je reageren? Laat een reactie achter!
