De moed om uit een verhaal te stappen

Wat mij elke keer weer opvalt is dat het moeilijk is om eigen verantwoordelijkheid te nemen en uit het verhaal te stappen waarin we verstrikt zijn geraakt. Zowel in werk als privé. Zowel individueel als in collectief verband.

Laatst nog mocht ik samen met een collega een groep teamleiders in de zorg begeleiden bij het ontdekken van hun potentieel en de bewustwording van hun valkuilgedrag. Dit in het kader van hun teamontwikkeling binnen de context van een strategische transitie. Een van de meest opvallende inzichten in de teamanalyse – op basis van de kort en krachtige ODC-meting die elk van de teamleden van te voren hadden ingevuld – was dat er binnen de groep een overvloed aan natuurtalent was op het gebied van verantwoordelijkheid nemen, maar dat slechts een beperkt aantal teamleiders dit aan de buitenwereld echt laat zien.

En dat hun valkuil was om onder druk zich terug te treken op hun eigen domein om met oogkleppen op dogmatische wijze aan hun eigen doelen te gaan werken. Met als gevolg dat de beoogde samenwerking en onderling vertrouwen onder druk komt te staan. Het team dat ik gisteren begeleidde is daar zeker niet uniek in, aangezien het mij opvalt dat dit veel vaker voorkomt.

Het gevolg van wanneer mensen hun eigen verantwoordelijkheid niet ‘pakken’ en hun potentieel niet ‘leven’ is dat er energie verloren gaat en er kansen gemist worden. Doordat er geen ruimte ervaren wordt om al het aanwezig potentieel te verbinden ten dienste van het persoonlijke of gezamenlijke doel.

De vraag die het oproept is hoe dit nu komt. Bij het doorvragen hoor ik vaak een of meer van onderstaande antwoorden:

• Er ontbreekt een gezamenlijk visie en doel dat ons richting geeft. De opdracht die we hebben is te vaag en echte kaders ontbreken.
• Te hoge werkdruk. Er is geen ruimte om af en toe stil te staan. We worden geleefd door de waan van de dag en komen niet aan de zaken die er echt toe doen.
• Angst om het echte gesprek aan te gaan. Het is moeilijk toe te geven dat we het niet onder controle lijken te hebben. Daardoor hebben we de neiging om zelf nog harder te werken in de hoop meer controle te krijgen.
• Gebrek aan autonomie. De regelruimte die ons geboden wordt is maar heel beperkt.
• Gebrek aan veiligheid en vertrouwen. Wat gebeurt er wanneer we de confrontatie aangaan of ons kwetsbaar opstellen? Verantwoordelijkheid nemen voor iets waarop hoger management niet staat te wachten is riskant.
• Grenzeloze loyaliteit. Wat betekent het voor mijn collega’s, medewerkers of klanten wanneer ik echt grenzen ga stellen? Ik voel mij verantwoordelijk voor hen. Dus dan offer ik mij maar op.

Wat het vraagt om uit ‘het verhaal’ – hoe realistisch ook – te stappen is lef en moed:

1. Herken herhalende patronen. Een keer is toeval, twee keer opmerkelijk en drie keer een patroon. Focus je op het patroon, niet op een specifieke casus.
2. Focus je op de onderliggende kans. Wat is het lonkend perspectief wanneer je uit het verhaal zou stappen? Hoe groot is de urgentie of het verlangen?
3. Neem een innerlijk besluit. Welk besluit heb jij (en je team) te nemen om te gaan voor de kans? Wat heb(ben) jij/jullie los te laten?
4. Zet stap voor stap. Wat zijn de eerste acties en experimenten die jullie nu kunnen nemen? Zodat er beweging ontstaat op weg naar het lonkend perspectief.

Hoe zou het zijn de moed en het lef te hebben om het verhaal waarin jullie je bevinden te helpen herschrijven? En samen toe te werken naar een happy-end…

Herkenbaar? Wat is jou/jullie verhaal?

Wil jij en/of jullie team – net als het moedige team waar we gisteren mee gewerkt hebben – ondersteuning bij het bewust worden van jullie verhaal en het herschrijven ervan? Laat het weten! Of vraag een vrijblijvende strategiesessie aan