We leven in een wereld die op vele terreinen onder druk staat en om bewuste keuze vraagt. Wat ik zie is een continue stroom van uitdagingen en bedreigingen die onze behoefte aan ruimte, veiligheid en geluk raken. Kijk maar naar de wereldwijde terrorismedreiging, de vluchtelingenproblematiek, de klimaatuitdaging en het is duidelijk dat onze basisbehoeften in het geding zijn. Waarbij er geen voor de hand liggende oplossingen zijn. Met vele verschillende meningen en zienswijzen over de te hanteren aanpak. Gevolg is dat er een voortdurend debat gaande is die niet zelden tot een harde strijd leidt – soms tussen leven en dood – met onnodige slachtoffers. Ook in ons dagelijks (werk-)leven is deze strijd voelbaar. Neem als voorbeeld de talloze krakende organisaties die te kampen hebben met leiderschaps- en besturingsvraagstukken en waarin angst en controle strijden tegen verlangen en ruimte. Met corruptieschandalen, massaontslagen, hoge ziekteverzuim en lage tevredenheidscijfers als uitingen van dat er systemisch iets niet klopt.
Kern van het probleem is dat er een universele strijd gaande is tussen creatie en destructie. Aan de ene kant is er de behoefte en het verlangen naar een wereld waarin iedereen elkaars drijfveren, zienswijzen, talenten en potentieel respecteert vanuit zowel gemeenschappelijkheid als diversiteit, terwijl aan de andere kant er vanuit angst en tekort polarisatie dreigt van de ‘wij vs. zij’ gedachte. In de eerste wereld draait het om samen co-creeren vanuit wederzijds respect en belang. in de andere hebben destructieve krachten de overhand ter bescherming van het eigenbelang. De strijd tussen eco vs. ego en creatie vs. destructie die Otto Scharmer zo mooi in de
Huffington Post beschrijft in zijn artikel n.a.v. de aanslagen in Parijs.
Creatie vs. destructie
Willen wij de huidige ecologische, socio-economische en spiritueel-culturele kloven overbruggen dan moeten wij starten met het delen van de intentie. Zonder een gedeelde intentie is de kans om samen tot gedragen oplossingen te komen nagenoeg onmogelijk. Dan lopen we het risico dat de genoemde kloven – die Scharmer in ‘
Leiden vanuit de Toekomst’ uitgebreid beschrijft – tot destructie lijdt. Helaas zie ik zowel in maatschappelijke, organisatorische als in interpersoonlijke discussies vaak dat de nadruk ligt op de verschillen in zienswijzen, terwijl de – vaak onuitgesproken – intenties niet zover uit elkaar liggen als het eruit ziet. Het gaat dan om het halen van een gelijk in het debat in plaats van om het samen creëren van een oplossing voor het vraagstuk wat er ligt. Het politieke debat is daar helaas vaak een treffend voorbeeld van.
Weersta het oordeel, cynisme en angst die op de loer ligt. Open je geest en sta open voor zienswijzen van anderen. Neem samen waar, ieder vanuit zijn of haar eigen perspectief. Leef je echt in de vluchteling, de IS-strijder, je leidinggevende of medewerker. En deel wat je feitelijk ziet zonder te vervallen in oordelen en vooringenomen oplossingen. Zonder dat je het met elkaar eens hoeft te zijn. Herken wanneer de stemmen van oordeel, cynisme en angst een werkelijke oplossing in de weg staan. En wat deze nodig hebben om rustiger te worden en ruimte te geven. Deze ‘stemmen’ zijn de grootste
saboteurs. Niet alleen bij maatschappelijke vraagstukken, maar ook bij het verwezenlijken van persoonlijke doelen.
Kijk vanuit open mind, open hart en open wil naar wat er wil ontstaan. Vraag wat de situatie met een ander doet, wees oprecht geïnteresseerd. Luister op een diep niveau en laat ook jouw hart van binnenuit spreken. En ga met elkaar daarover in dialoog. In plaats van het downloaden van eigen meningen, het denken in ‘wij vs. zij’ en het gevangen zitten in het eigen belang. Bij een werkelijk dialoog zal er als vanzelf een gedeelde wil ontstaan met de contouren van een lonkend en gedeeld perspectief. Dit gaat verder dan het toepassen van communicatietechnieken. Het vraagt om een wezenlijk andere positie van waaruit jij waarneemt en acteert. En de moed om het vraagstuk te leggen waar deze hoort, er samen met betrokkenen vanuit open mind, open hart en open wil over in gesprek te gaan de ‘eigen stemmetjes’ te weerstaan. Het op deze wijze ‘
samen drinken van een kopje thee’ is wat ik veel van mijn cliënten leer wanneer zij zich gevangen voelen of er sprake is van een (potentieel) conflict. Met als resultaat dat er een relatie tussen mensen kan ontstaan waarin intenties gedeeld worden en alle betrokkenen meer ruimte gaan voelen voor datgene waar het echt om gaat.
Niveaus van luisteren
Geef je over aan de toekomst die zich aandient. Ga op pad, experimenteer, co-creeer en leer. Koester succesmomenten en volhard. Richt je op de uitgesproken intenties en het lonkend perspectief. Weersta de verleiding van het opgeven en terugkeren naar de oude situatie. Verandering vraagt om het verlaten van de comfortzone om via kleine stapjes in de stretchzone iets nieuws te creëren. Zonder in de stresszone te geraken door het nemen van te grote stappen of te verlammen door het ervaren van te grote hobbels.
Samengevat, kies voor de weg van samen creëren van onze toekomst. Alleen dan gunnen wij ons de kans op duurzame oplossingen voor de complexe vraagstukken waar wij mee stoeien in werk en leven, op maatschappelijk, organisatorisch en individueel niveau.
p.s. Ik realiseer mij dat jij mogelijk een andere zienswijze hebt of dat jij vragen of twijfels hebt. Laat het via een reactie weten. Graag ga ik er met je over in dialoog. Mogelijk vinden wij een lonkend en gedeeld perspectief. Vanuit wat er is… Want dat is wat mij drijft…
